چگونه نوشته و حکاکی روی سنگ قبر را ماندگار کنیم؟

حکاکی روی سنگ قبر از مهمترین راه های ثبت یاد و خاطره عزیزان درگذشته است. این نوشته های حکاکی شده میتوانند شامل نام، تاریخ تولد و وفات، اشعار یادبود، عبارات مذهبی و یا حتی تصاویر و نمادهای خاص باشند. با گذشت زمان، عواملی مانند تغییرات آب وهوایی، گردوغبار، آلودگی ها و حتی کیفیت نامناسب حکاکی میتوانند باعث کمرنگ شدن و یا از بین رفتن حکاکی های سنگ قبر شوند .

در این مقاله، راهکار و روش های برای ماندگاری نوشته ها و حکاکی های سنگ قبر را بررسی میکنیم و بهترین روش های حفاظت از آنها را توضیح خواهیم داد.

عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری نوشته ها و حکاکی های سنگ قبر

برای حفظ نوشته ها و حکاکی های روی سنگ قبر، باید اطلاعات درستی از عواملی داشته باشیم که میتوانند باعث آسیب به آنها شوند:
✔ نوع سنگ: انواع سنگ های مختلف در برابر شرایط محیطی دوام متفاوتی دارند. به عنوان مثال گرانیت و گابرو دوام
بالایی دارند، ولی مرمر و تراورتن مقاومت کمتری دارند و سریعتر فرسوده میشوند .
✔ روش حکاکی: روش های انجام حکاکی بر ماندگاری آنها تأثیرگذار است. به عنوان مثال حکاکی های عمیق و سنتی با
ابزارهای حرفه ای ماندگارتر از حکاکی به روش لیزری است .
✔ شرایط آب وهوایی: تابش شدید نور آفتاب ، باران اسیدی و رطوبت زیاد میتوانند باعث کمرنگ شدن یا فرسایش نوشته ها شوند .
✔میزان نگهداری: تمیزکاری سنگ قبر و استفاده از روشهای گوناگون محافظتی تأثیر زیادی در افزایش ماندگاری نوشته
های حکاکی شده دارند.

بهترین روشهای حکاکی برای ماندگاری بیشتر

انتخاب روش حکاکی مناسب تأثیر زیادی در ماندگاری نوشته های سنگ قبر دارد. در ادامه، رایج ترین و بهترین روشهای
حکاکی بررسی شده اند.

حکاکی سندبلاست

در این روش، نوشته ها با استفاده از ماسه و فشار هوای قوی روی سنگ حکاکی میشوند .
مزایا :
✔ در برابر سایش مقاومت دارد و عمق حکاکی زیاد است .
✔ قابلیت اجرای طرح ها و فونتهای گوناگون را دارد .
✔در بعضی از سنگه از جمله سنگهای گرانیت و گابرو عملکرد خوبی دارد.
معایب :
✘نسبت به روشهای دیگر هزینه ی بیشتر دارد .

حکاکی دستی

در این روش با استفاده از ابزارهای مکانیکی، متن و طرح ها روی سنگ تراشیده میشوند .
مزایا :
✔ دقت بالا و اجرا با جزئیات ظریف
✔ ماندگاری بسیار بالا در برابر شرایط جوی
معایب :
✘ پرهزینه و زمان بر است .
✘این روش نیاز به نیروی ماهر دارد.

حکاکی لیزری

در این روش نوشته ها روی سطح سنگ با استفاده از اشعه لیزر ایجاد میشوند .
مزایا :
✔ امکان حکاکی دقیق متن و تصاویر
✔ نسبت به روشهای سنتی هزینه کمتری دارد
معایب :
✘ عمق حکاکی کم است و به همین دلیل در طول زمان محو میشود .
✘برای تمام سنگ ها مناسب نیست و بیشتر مناسب سنگهای روشن است .

حکاکی رنگی (حکاکی با پر کردن رنگ)

در این روش با رنگ مخصوص نوشته های حکاکی شده پر میشوند تا خوانایی بهتری داشته باشند .
مزایا :
✔ وضوح نوشته ها افزایش پیدا می کند
✔ قابلیت استفاده روی انواع سنگهای تیره و روشن
معایب :
✘عوامل محیطی ممکن است به مرور زمان رنگ ها را از بین ببرد.

روشهای افزایش ماندگاری نوشته های روی سنگ قبر

انجام اقدامات زیر پس از حکاکی میتوانند به افزایش دوام و خوانایی نوشته ها کمک کنند :
استفاده از پوشش های محافظ (سیلر و نانوپوشش ها)

✔ پوشش های نانویی به عنوان یک لایه محافظ روی سنگ عمل میکند و از نفوذ گردوغبار، آب و آلودگی ها جلوگیری
میکنند .
✔بعضی از سیلرهای مخصوص سنگ، از کم رنگ و محو شدن رنگ نوشته ها جلوگیری میکنند.

رنگ آمیزی مجدد نوشته ها

✔ در صورتی نوشته ها رنگ شده باشند، هر چند سال یکبار باید رنگ آنها را تجدید کنید .
✔ باید برای این کار از رنگهای که در برابر آب و اشعه UV مقاوم است استفاده کنید.

تمیزکاری منظم و اصولی سنگ قبر

✔ جلبک ، گردوغبار و لکه های آب میتوانند باعث کمرنگ شدن نوشته ها شوند. تمیزکاری مرتب با آب و صابون ملایم
باعث افزایش ماندگاری نوشته ها میشود .
✔ از مواد اسیدی مانند سفیدکننده و سرکه استفاده نکنید، زیرا به سنگ آسیب میزنند.

انتخاب مکان مناسب برای نصب سنگ قبر

✔ اگر امکان انتخاب محل مزار وجود دارد، سعی کنید جایی را انتخاب کنید که کمتر در معرض باد ،باران و آفتاب
مستقیم باشد .
✔نصب سنگ قبر به گونه ای که کمی زاویه داشته باشد از تجمع آب روی نوشته ها جلوگیری کند .

مقایسه تأثیر نوع سنگ بر ماندگاری نوشته ها

نوع سنگ	ماندگاری حکاکی	مقاومت در برابر شرایط جوی	نیاز به نگهداری
گرانیت	بسیار بالا	بسیار مقاوم	کم
مرمر	متوسط	آسیب پذیر در برابر اسید و رطوبت	زیاد
تراورتن	کم	نسبتأ مقاوم ولی جاذب آب	زیاد
گابرو	بسیار بالا	مقاوم در برابر خط وخش و تغییرات دما	کم

روش های بازسازی نوشته های کمرنگ شده

در صورتی که نوشته های سنگ قبر شما کمرنگ یا محو شده اند، میتوانید از روشهای زیر برای بازسازی آنها استفاده
کنید :
✔ رنگ آمیزی مجدد: برای رنگ آمیزی مجدد می توانید از رنگهای مخصوص سنگ برای پر کردن نوشته های حکاکی
شده استفاده کنید
✔ حکاکی مجدد: در صورت امکان، نوشته ها را مجددأ و عمیقتر حکاکی کنید .
✔ استفاده از پوشش های محافظ: پس از ترمیم نوشته ها، یک لایه محافظ نانو یا سیلر روی سنگ اعمال کنید.

نتیجه گیری

ماندگاری نوشته ها و حکاکی های روی سنگ قبر به عوامل مختلفی از جمله نوع سنگ، روش حکاکی و شرایط محیطی
بستگی دارد .
انتخاب سنگ مناسب، روش حکاکی عمیق و مناسب و استفاده از پوشش های محافظ میتواند به ماندگاری طولانی مدت نوشته ها کمک کند . همچنین، تمیزکاری اصولی و منظم سنگ قبر و رنگ آمیزی دوره ای میتواند از کم رنگ و محو شدن نوشته ها جلوگیری کند.